Geschiedenis

Harddraverij en Concours Hippique Bergen op Zoom opgericht 1903

De eerste draverij.

Een 100- jarig jubileum is een van die gelegenheden dat we even stilstaan bij het verleden. Eind 1800 was er in Bergen op Zoom een vereniging genaamd “de Unie”. Deze hield zich bezig met de bevordering van het vreemdelingen verkeer, de voorloper van de huidige V.V.V. dus. Deze vereniging nam op 21 juli 1889, ter gelegenheid van een “landhuishoudkundig”congres het initiatief tot het houden van een “harddraverij voor paarden van zessen klaar”.

Het waren korte baan draverijen. De gemeente Bergen op Zoom gaf hievoor een subsidie van fl.200,- en de harddraverij (onder de man!) sloeg aan.

De exacte bedoeling van dit congres is niet helemaal duidelijk meer, maar het had alles te maken met de landbouwers uit de regio en de zeer talrijke hoveniers die Bergen op Zoom rijk was.

Pinkstertraditie

Deze wedstrijd werd enige jaren, telkens op de 2de Pinksterdag georganiseerd. Tot in 1902, door het slechte weer, de toekomst van de harddraverijen stond te wankelen omdat de inkomsten van dat jaar nagenoeg nihil waren.

Gelukkig waren er in Bergen op Zoom vele paardenliefhebbers, voornamelijk omdat er in de stad een groot garnizoen gehuisvest was. Vanuit die hoek kwam het initiatief van 1ste luitenant der artillerie W. Momma om de organisatie van de harddraverij over te nemen.

De oprichting

Op 26 januari 1903 vond de oprichtingsvergadering plaats van onze huidige Concours Hippique organisatie die toen de naam kreeg van “West Brabantse Harddraverij en Concours Hippique Vereniging” Luitenant Momma werd tot “president” verkozen. Vanaf toen werd de harddraverij aangevuld met springconcoursen.

Het eerste concours op tweede Pinksterdag was een grandioos succes met een exploitatie overschot van fl.100,-.Het werd gehouden op het terrein “Plein 13”.

Z.K.H. Prins Hendrik werd de beschermheer van het concours hippique.

Donderdag 4 juni 1903 meldt de plaatselijke krant ‘De Avondster’ “Wij hebben hier in Bergen op Zoom menigmaal feestgevierd en gewoonlijk slaagden die feesten uitmuntend, maar een feestviering, die meer tot ieders tevredenheid en tot algemene voldoening afliep, zal er zelden geweest zijn.” In diezelfde krant staan ook de prijzen afgedrukt die de winnaars mochten ontvangen. Van de 17 deelnemers aan het groot Internationaal springconcours behaalde luitenant Beernink van de Huzaren te ‘s Gravenhage de eerste prijs (FL 150,-!) met Boy. Saillant detail is dat er in 2005 meer deelnemers strijden voor een kleiner bedrag over hogere hindernissen!.

Het programma van weleer.

Naast de harddraverij stonden ook andere wedstrijden op het programma zoals springwedstrijden, een jachtrit en een Tally Ho. Er was ook een totalisator aanwezig voor de weddenschappen op de draverij en jachtrit.

Vanaf de jaren 1920 maakten ook rubrieken voor landbouwpaarden, stamboekmerries en tuigpaarden (1924) onderdeel uit van het programma.

Vanaf 1936 werden ook de landelijke rijverenigingen bij de deelnemers opgenomen. Na verloop van jaren kwamen er steeds meer “Heerrijders” deelnemen aan het concours.

De militaire rol

Ruim de helft van de toenmalige bestuursleden uit de beginjaren bestond uit militairen. Ook onder de deelnemers aan het concours waren veel militairen, daar Bergen op Zoom een zeer groot garnizoen had en dus ook over veel paarden beschikte.

Bekende militaire ruiters waren; Kolonel J. De Kruijff uit Amersfoort, Majoor der cavalarie J. Peterse uit Vught, ritmeester J. Gruppelaar en als meest beroemd; kapitein der huzaren Charles Pahud de Mortanges met zijn paard Marcroix, tweevoudig Olympisch kampioen . (1928 Amsterdam, 1932 Los Angeles).

Kijk in de Pot

De eerste harddraverij werd georganiseerd op het militaire terrein Kijk-in-de-Pot. Dat was geen draverij op de manier zoals die in Duindigt wordt verreden, maar korte draverijen onder de man met de paarden van hoveniers, boeren en andere paardenbezitters uit de regio. Overigens is de officiële renbaan pas in 1952 aangelegd. Slechts in 1904 werd op het terrein “Plein 13” een concours georganiseerd en in 2000 op het industrie terrein Noordland, vanwege de herinrichting van “Kijk in de Pot”. Verder heeft het concours altijd op het voormalige militaire schietterrein en het huidige stadspark plaats gevonden.

De groei

Het evenement heeft een gestage groei door gemaakt vanaf het aantreden in 1936 van de jonge officier Han Hussem (de latere garnizoenscommandant). Hij was de grote promotor van de paardensport in West-Brabant, hielp bij de oprichting van vele landelijke rijverenigingen en heeft met zijn grote bestuurlijke capaciteiten het concours hippique tot grote bloei gebracht.

Nieuwe tijden

In de jaren 70 werden er jaarlijks harddraverijen en rennen met totalisator gehouden met als grote motor achter dit alles Jos de Graauw. Ook vatte Jos in 1979 het vermetele plan op, het concours te houden op de Grote Markt van Bergen op Zoom. Ondanks Jos’ beroemde vastbeslotenheid lukte het hem toen niet om burgemeester en wethouders van zijn gelijk te overtuigen.

Een andere voorzitter die veel voor de vereniging betekent heeft is Cees Kouwenberg. Van 1964 tot 1985, 21 jaar lang, leidde hij onvermoeibaar en met grote inzet en kennis de vereniging. Onder zijn bewind werden er Internationale Jeugd kampioenschappen gehouden in Bergen op Zoom, met deelnemers uit Belgie, Luxemburg, Frankrijk, Duitsland, Engeland en Nederland.

In 1983, het jubileumjaar, kreeg de vereniging bezoek van Z.K.H. Prins Bernhard en enkele bestuursleden hadden de eer om het Z.K.H. te lunchen ten huize van de toenmalige burgemeester, de heer Pieter Zevenbergen.

Onder voorzitterschap van Corne de Mooij werden er nationale dressuurwedstrijden gehouden op Eerste Pinksterdag waarbij de top van Nederland aan de start kwam.

Zijn opvolger Peter Markus, spande zich weer in voor een heel andere tak van (paarden)sport. Eind jaren 80 werden er door zijn toedoen de Kampioenschappen van de Europese Gemeenschap Moderne Vijfkamp gehouden op Kijk in de Pot.

Door het huidige bestuur, onder voorzitterschap van Pieter van der Horst, zijn de wedstrijden sinds 1997 ook op eerst pinksterdag. Hiervoor mochten nooit officiele basis-wedstrijden verreden worden op eerste Pinksterdag. Bij de Nederlandse Katholieke Bond mochten op eerste kerstdag, paasdag en pinksterdag de “katholieke paarden” hun stal niet uit. Tevens worden sinds 1999 de KWPN selectiewedstrijden voor 4 en 5 jarige springpaarden voor de IAN-trofee gehouden en vindt er vanaf 2000 voor het eerst selectiewedstrijden plaats voor het Rabobank Talenten Plan.

Volhouden

Iets organiseren is vaak niet eenvoudig, maar dit volhouden is nog veel moeilijker. Gelukkig heeft het verleden geleerd dat in Bergen op Zoom en omgeving genoeg talent was en nog steeds is om de stichting 100 jaar op de been te houden. Natuurlijk is er niet elk jaar een concours hippique gehouden.

In 1906, de oorlogsjaren 1914-1918, 1923, tijdens de tweede wereldoorlog 1940-1945 en in 2001 werd er geen concours gehouden. In 1906 en 1923 was er geen geld meer in kas en werd er een beroep gedaan op de gemeente om de continuiteit van het concours te waarborgen. In 1923 werd er tijdens de Algemene Leden vergadering zelfs gesproken over liquidatie van de club.

In 2001 werd het bestuur bij de voorbereiding van het concours onaangenaam verrast met de gevolgen van mond en klauw zweer. De zeer beperkte mogelijkheden tot het transporteren van paarden en allerlei preventieve ontsmettingsregels maakten het tot een onverantwoord risico om het evenement door te laten gaan.

In 2002 is er voor het eerst op de hernieuwde "kijk in de pot" een concours georganiseerd. Het nieuwe stadspark bleek met wat aanpassingen van het programma toch geschikt om wederom een goed concours te houden. De opzet was wat sober om wat te sparen voor het 100-jarig bestaan, maar doordat te gelijker tijd ook de voorjaarskermis op Kijk in de pot plaats vond werd het evenement door deze unieke toevallige samenwerking toch zeer geslaagd.